Rana odrzucenia – kiedy boisz się, że nigdy nie będziesz wystarczająca

Rana odrzucenia. To jedna z najwcześniejszych i najbardziej bolesnych ran emocjonalnych. Wnika głęboko w to, jak postrzegamy siebie, świat i innych ludzi. Sprawia, że zamiast ufać – uciekamy. Zamiast przyjmować miłość – chowamy się. Bo w tle cały czas wybrzmiewa jedno nieuświadomione przekonanie: „Zaraz mnie zostawią.” To kolejny wpis na blogu z serii Rany emocjonalne. I oczywiście serdecznie zapraszam do lektury.

Czym tak naprawdę jest rana odrzucenia?

To nie tylko lęk przed odtrąceniem. Rana odrzucenia to wewnętrzne przekonanie, że „jestem niechciana, nie dość dobra, zbędna”. Często tworzy się już w niemowlęctwie lub wczesnym dzieciństwie – zanim nauczymy się mówić. Może wynikać z odrzucenia przez jednego z rodziców, ich emocjonalnej niedostępności, nieobecności, nagłego zniknięcia lub bycia niechcianym dzieckiem.

Dowiedz się, która rana emocjonalna najmocniej wpływa na Twoje relacje – wypełnij test.

To może być także:

• Dziecko z wpadki, które czuło, że „nie miało prawa się urodzić”.
• Dziecko odrzucone przez rodzica alkoholika.
• Maluch, który doświadczał chłodu, dystansu lub ciągłego krytykowania.
• Dziecko z porównywane z rodzeństwem, ignorowane, wysyłane do dziadków czy żłobka zaraz po urodzeniu.

Dla małego dziecka każda taka sytuacja może być przeżywana jako egzystencjalne zagrożenie. Bo jeśli nie jestem kochana – to jak mam przeżyć? Dziecko nie ma jeszcze zdolności poznawczych, żeby zracjonalizować sytuację. Wszystko bierze do siebie. Wina zostaje przypisana „do środka”:
„Skoro mnie nie chcą, to znaczy, że coś jest ze mną nie tak.”

Maska uciekiniera – jak chroni nas rana odrzucenia

Aby chronić się przed powtórnym bólem, osoba z tą raną przywdziewa maskę uciekiniera. Uczy się znikać – emocjonalnie, mentalnie, czasem fizycznie. Lepiej nie czuć, nie pragnąć, nie potrzebować. Bo każde przywiązanie może skończyć się zranieniem.

Taka osoba:

• Ma silną potrzebę samotności, ale często czuje się w niej nieszczęśliwa.
• Nie dopuszcza innych zbyt blisko – a jeśli już się zbliżą, potrafi „zniknąć” bez wyjaśnienia.
• Odczuwa życie bardzo intensywnie, ale rzadko to okazuje.
• Bojąc się porzucenia, unika głębokich relacji albo wybiera takich partnerów, którzy są emocjonalnie niedostępni – co tylko potwierdza jej przekonania.

To nie jest świadoma strategia. To automatyczny mechanizm obronny, który ma chronić to, co kiedyś zostało zranione.

Jak rozpoznać, że rana odrzucenia wpływa na Twoje życie?

Poniżej znajdziesz sygnały, które mogą świadczyć o tym, że rana odrzucenia nadal steruje Twoimi emocjami, myślami i zachowaniami. Do każdego z nich dodałam konkretny przykład – może odnajdziesz w nich coś znajomego.

• Sabotujesz relacje, które dobrze się układają.
  • Na początku jest cudownie – jesteś zakochana, czujesz motyle, zaczynasz ufać. Ale kiedy robi się poważnie – nagle coś Cię przytłacza. Zaczynasz szukać dziury w całym. Z jednej strony chcesz być blisko, z drugiej – masz ochotę uciec. Na przykład: po pięknym weekendzie z partnerem mówisz mu chłodno, że „to wszystko i tak nie ma sensu” – zanim on zdąży Cię skrzywdzić.
• Czujesz się niewystarczająca, nawet jeśli wszystko robisz „dobrze”.
  • Masz dobre wyniki, ludzie Cię chwalą, jesteś zaangażowana – ale i tak czujesz, że to za mało. Że nie zasługujesz na uwagę, że zaraz ktoś odkryje, jaka naprawdę jesteś. Na przykład: szef mówi, że świetnie wykonałaś projekt, a Ty masz w głowie tylko to, co „mogłaś zrobić lepiej”.
• Boisz się krytyki – bo każda uwaga odbierana jest jak cios w samoocenę.
  • Zwykłe „popraw to” może zalać Cię falą wstydu. Nie odróżniasz konstruktywnej uwagi od osobistego odrzucenia. Na przykład: partner mówi, że następnym razem wolałby inny obiad, a Ty odbierasz to jak sygnał: „Nie nadaję się. Jestem złą partnerką.”
• Wycofujesz się, zanim ktoś zdąży Cię zbliżyć do siebie.
  • Kiedy ktoś chce Cię poznać naprawdę, zaczynasz panikować. Wymyślasz wymówki, stajesz się oschła, znikasz na kilka dni. Na przykład: poznajesz kogoś fajnego, rozmowy się kleją – ale gdy zaprasza Cię na wspólny wyjazd, nagle przestajesz odpisywać.
• Masz skłonność do perfekcjonizmu – jakbyś ciągle musiała „zasłużyć” na uwagę.
  • Trudno Ci się zatrzymać. Chcesz być najlepsza, najładniejsza, najbardziej pomocna – bo tylko wtedy czujesz się „jakaś”. Na przykład: jesteś wyczerpana, ale nie potrafisz odmówić pomocy, bo boisz się, że ktoś Cię odrzuci, jeśli nie będziesz idealna.

Podsumowanie

Rana odrzucenia potrafi działać w ukryciu latami. Popycha do samotności, nadmiernej samokrytyki, trudności w relacjach. Sprawia, że uciekasz – zanim ktoś zdąży naprawdę Cię zobaczyć. Ale to, że ją nosisz, nie definiuje Cię jako osoby.

W kolejnych artykułach opiszę kolejne rany, a potem opowiem więcej o tym, jak można je uzdrawiać. Bo tak – można. I nie musisz już całe życie znikać, żeby czuć się bezpieczna.

Obraz Cheryl Holt z Pixabay